Khi nói đến việc lắp ráp máy tính mới, rất nhiều lần chúng ta được đến từ Stock Fan, Cooler. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến thuật ngữ này. Tuy nhiên, vẫn có không ít người chọn sử dụng tản nhiệt mặc định đi kèm theo CPU. Vậy liệu tản nhiệt mặc định có phải đã lỗi thời hay không và khi nào cần giải pháp làm mát cao cấp hơn? Hãy cùng tìm hiểu vấn đề này.
Mục lục
Stock fan là gì? cooler là gì?
Khi bạn mua một bộ vi xử lý CPU mới, tùy thuộc vào dòng sản phẩm mà trong hộp có đi kèm tản nhiệt hoặc quạt làm mát hay không. Thông thường, các bộ vi xử lý dòng thấp hoặc phổ thông sẽ có kèm theo quạt cơ bản. Dòng cao hơn sẽ đi kèm với quạt tản nhiệt hiệu năng tốt hơn. Còn những bộ vi xử lý hàng đầu thường không đi kèm quạt tản nhiệt, bởi vì quạt mặc định không đủ khả năng làm mát cho vi xử lý khi hoạt động. Những quạt tản nhiệt đi kèm theo CPU như vậy được gọi là stock fan hoặc stock cooler.
Hiệu quả làm mát của stock fan/cooler như thế nào?
Cả Intel và AMD – hai nhà sản xuất vi xử lý hàng đầu thế giới – đều trang bị stock fan/cooler cho một số dòng sản phẩm CPU khi bán ra thị trường. Ví dụ, AMD trang bị kèm tản nhiệt Wraith Stealth (không LED) cho Ryzen 5 7600, Wraith Prism (RGB LED) cho Ryzen 7 7700 và Ryzen 9 7900. Trong khi đó, vi xử lý Intel sẽ đi kèm với tản nhiệt Laminar RS1 nếu là Pentium Gold G7400 và Celeron G6900, Laminar RM1 nếu là Core i3/i5/i7 12xxx/13xxx(F) và Laminar RH1 nếu là Core i9-12900(F) và Core i9-13900(F).
Các stock fan/cooler đi kèm CPU thường được thiết kế cho các vi xử lý khóa hệ số nhân, tức là không thể ép xung. Chúng có ngưỡng TDP (công suất tiêu thụ tối đa) tương đối thấp, từ 65 W trở lại. Những người dùng có nhu cầu sử dụng các tản nhiệt cao cấp hơn thường không thể mua riêng các mẫu tản nhiệt này và thường phải mua từ người dùng khác không sử dụng.
Stock fan/cooler thường không có thiết kế đẹp mắt, trừ loại cao nhất. Hiệu năng tản nhiệt của chúng thường tỉ lệ thuận với độ đẹp và độ sang trọng. Có thể nhận ra điều này chỉ cần nhìn sơ qua mà không cần trải nghiệm thử hay đọc các bài đánh giá. 
Khi nào nên sử dụng stock fan/cooler và khi nào cần mua tản nhiệt cao cấp?
Câu trả lời đơn giản là: nếu bạn mua một bộ vi xử lý CPU không đi kèm quạt tản nhiệt, thì bạn bắt buộc phải mua tản nhiệt riêng. Lý do là các bộ vi xử lý với TDP cao hơn 65 W sẽ sản sinh nhiệt lượng lớn hơn, vượt quá khả năng tản nhiệt của stock fan/cooler. Điều này dẫn đến hiện tượng quá nhiệt và giảm hiệu suất của vi xử lý.
Những máy tính sử dụng các bộ vi xử lý dòng phổ thông hoặc trung cấp, dùng để phục vụ nhu cầu văn phòng, giải trí nhẹ nhàng thì tản nhiệt đi kèm thường là đủ. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và là lựa chọn tối ưu (vì không tốn tiền) cho những máy tính này. Ngược lại, những máy tính sở hữu vi xử lý không khóa hệ số nhân, có khả năng ép xung và có mức TDP cao, thì giải pháp tản nhiệt của bên thứ ba là bắt buộc.
Lúc này, bạn sẽ có nhiều lựa chọn về tản nhiệt cao cấp, từ giá vừa phải đến gần chục triệu, có thể là tản nhiệt khí hoặc nước, có LED RGB hoặc không. Nếu muốn tăng cấp cao hơn nữa, bạn có thể xem xét sử dụng tản nhiệt nước tùy chỉnh, tuy chi phí sẽ rất cao và phụ thuộc vào sự sáng tạo và trình độ của người thiết kế.
